Op mijn schouders rust de zware taak om nog iets zinnigs te schrijven over Melana Chasmata, het tweede album van Triptykon, dat intussen al genoemd wordt als nominee voor 'Het beste metal album van het jaar 2014'. Op zich heb ik het daar best moeilijk mee. Versta me niet verkeerd: ik begrijp maar al te goed waarom dit album genomineerd wordt. Maar om het onder te brengen in een vak als 'metal' of een subdivisie daarvan, doet naar mijn gevoel Triptykon en deze plaat te kort. Zeker, als ze eens goed uithalen, kunnen we niet anders dan zeggen dat ze heavy klinken. Maar dat doen ze eigenlijk niet meer zo vaak. Wat ze wรฉl doen, is metal verrijken, verheffen tot een categorie die we naar mijn gevoel nog aan ons woordenboek moeten toevoegen. Waar Triptykon in slaagt, is een geluid te produceren waarvan het geheel de delen -lees invloeden- overstijgt.
Op 14 mei 2014 werd dit album trouwens brandend actueel door het overlijden van H.R. Giger, de alom bekende surrealistische kunstenaar die op 74-jarige leeftijd nog de cover voor Melana Chasmata tekende.
Triptykon zag eind 2007 het licht -of misschien eerder het duister- als een zijproject van Tom Warrior, op een moment dat diens band Celtic Frost wat in het slop zat. Het was een tijdelijk opzet, bedoeld om toch al vooruit te kunnen blikken naar een nieuw album voor Celtic Frost. Toen het in 2008 tot een finale breuk kwam tussen Warrior en zijn band, werd Triptykon plots de heuse opvolger, met geheel eigen ambities. De naam van de band werd ontleend aan het woord 'triptych' -triptiek in het Nederlands-, naar de middeleeuwse drieluiken zoals een Hieronymus Bosch of een Hans Memling die schilderde. Tegelijk draagt de naam een verwijzing in zich naar het feit dat Triptykon Warriors derde band is na Hellhammer en Celtic Frost: Toms hoogstpersoonlijke triptiek dus. Met de dood van Giger krijgt de naam nog een derde dimensie: Tom Warrior is de enige muzikant met wie Giger drie albums op rij heeft samengewerkt (het laatste album van Celtic Frost en de twee platen van Triptykon).
In 2010 verscheen het eerste werk van Tryptikon op CD en vinyl. Eparistera Daimones liet overal ter wereld mensen verstomd staan, met de mond open en onder de indruk van dit toch wel apart geluid binnen de metal scene. Er werd dan ook met spanning uitgekeken naar de opvolger. In April 2014 is die er gekomen met Melana Chasmata, letterlijk vertaald 'diepe/donkere dalen/depressies'. We begrijpen waar die duistere ondertoon vandaan komt als we de plaat beluisteren, maar terzelfdertijd ervaren we dit album als uitgebalanceerd, met een witte tegenpool van hoop, in de vorm van de tedere vrouwelijke vocals die bassiste Vanja Slajh aan sommige nummers toevoegt.
Melana Chasmata telt 9 tracks waarvan het tempo gemiddeld vrij laag ligt. We hebben aan de basis dan ook te maken met doom, weliswaar verrijkt met invloeden uit andere werelden. Voor zover we het op metal houden, is het niet verwonderlijk dat 'Breathing' als single werd gekozen. Dit nummer komt van het ganse album het dichtst bij wat een doorsnee metalfan verwacht te horen en het is ook de snelste track. Ook 'Tree of Suffocating Souls' en 'Altar of Deceit' kunnen we nog vrij makkelijk klasseren onder metal. Met 'Black Snow' schuiven we al zwaar richting niet-conventionele doom, en met 'Boleskine House' wordt het een trapje ingewikkelder om nog in hokjes te denken. Stilaan komt de dark wave om de hoek kijken en ontwaren we regelmatig de Sisters of Mercy, en dan vooral hun nummers met vrouwelijke vocals. Daarnaast onderscheidt de dominante percussie zich door de native, vaak als tribal klinkende ritmes die voor een dreigende sfeer zorgen, zoals we die ook in 'Demon Pact' heel sterk terugvinden. Onheilspellende synths op de achtergrond doen de rest. De opbouw van dit nummer doet me trouwens denken aan het album Mezzanine van Massive Attack, hoewel dat op een totaal ander terrein ligt: diezelfde dreiging en spanning beklemt de luisteraar en verleidt hem om dieper in het geheel op te gaan. 'In theSleep of Death' is een wanhopige klaagzang die qua stemgebruik alweer sterk naar The Sisters of Mercy zweemt. 'Aurorae' maakt het af wat dat betreft: Andrew Eldtritch had dit niet beter gekund. Een monument van een song, maar met metal heeft dit maar weinig uitstaans meer. Als afsluiter krijgen we nog 'Waiting', een wondermooie ballad met een krachtige antagonie tussen man en vrouw en muzikale contrasten die niet scherper gesteld konden worden, terwijl de tekst nu net 'we are the same' luidt ... De tedere engelenstem van Vanja naast de wanhoop en verwarring van Toms zware, bijna cryptische vocals maken dit sluitstuk tot een track zich in je hersenen nestelt en dagenlang door je hoofd blijft zweven.
Ik volg dan ook volstrekt niet als Metal Hammer UK iets schrijft als 'The heaviest band in the world? Probably'. In de verste verte niet. Een doorsnee metalfan zal naar mijn gevoel al snel een aantal nummers skippen omdat ze te rustig zijn of teveel naar darkwave neigen. Alleen de echte muziekliefhebber zal deze plaat naar waarde weten te schatten. Wat ons betreft mag Melana Chasmata zeker meedingen naar de titel van 'beste album van 2014', maar de vraag blijft: in welke categorie?
Tracklist:
Tree of Suffocating Souls
Boleskine House
Altar of Deceit
Breathing
Aurorae
Demon Pact
In the Sleep of Death
Black Snow
Waiting
