Verslag Graspop Metal Meeting - 21,22,23 en 24 juni 2018

Review:Festivals
 Filip Vanhoof    13 juli 2018

De XL-editie van Graspop Metal Meeting was een mooie mix van grote gevestigde waarden en nieuw opkomend talent en stijlen. Het festival was enkele weken vooraf zo goed als volledig uitverkocht en uiteindelijk kon het met de nodige trots het bordje "sold out" tonen op de website. Haast elke grote naam uit het wereldje stond op het podium en opkomende bands kregen ook een mooie plaats toebedeeld. Snoozecontrol mocht een reporter ter plaatse sturen om terug te komen met een verslag over de bands, de sfeer en de organisatie. De weergoden lieten de hitte eventjes voor wat het was, wat zorgde voor een ideale festivalbeleving.


ORGANISATIE

 

Al jaren heeft Graspop een geweldig sterke organisatie. Geen enkel festival kan je een 100% tevredenheid-garantie geven maar in Dessel komen ze toch akelig dicht in de buurt. Veel sterke punten en enkele puntjes van kritiek, handig in een overzichtje gegoten. Here goes.

-aanschuiven-

Na 23 edities is het duidelijk dat de organisatie van haar fouten leert en grote stappen vooruit heeft gezet. Ja, er zijn altijd zaken waarover je kan klagen maar in 2016 schreven we al dat het festival tegen haar limieten aan zat. Dit zorgde voornamelijk voor problemen met het aanschuiven waarover via sociale media veelvuldig werd geklaagd. En terecht, indien je een dag ticket hebt gekocht en vier uur in de rij staat heb je alle recht om van je oren te maken. Maar langs de andere kant is het verdomd moeilijk om dit te vermijden. Je kan ook geen twee ingangen voorzien voor dat terrein zonder de hele instroom in goede banen te leiden. De voorbije jaren werd van de donderdag gebruik gemaakt om toch al bands te programmeren maar de échte start op vrijdag te houden. Daardoor liep alles veel meer gespreid. Door de komst van Axl Rose zijn band werd beslist om de XL-editie een feit te maken, en moesten de houders van een XL-combi ticket en een donderdag ticket samen toe komen. Tel daar een hoop karren en bagage bij op en het feest was compleet. Ondertussen liggen de nieuwe data al vast en zo weten we dat het terug zal keren naar de formule van de vorige jaren. Opgelost dus.

-toiletten-

Misschien een beetje banaal om daar een deeltje aan te wijden maar de manier waarop de toegang naar de toiletten werd geregeld moet absoluut herzien worden. Op zich staan er voldoende toiletten want wanneer je je eindelijk door de smalle ingangen kon wurmen moest je nooit echt lang wachten, maar het zijn net die smalle doorgangen die een gigantische two-way-bottleneck vormden. Met als resultaat dat velen niet bepaald het geduld toonden om dat te ondergaan. Het is altijd proper en er wordt voldoende gereinigd, dus dat zat even snor als andere jaren en er zijn niet veel festivals die met zoiets kunnen pronken. Volgend jaar gewoon terug brede doorgangen aub!

-voetbal-


© Dorien Goetschalckx

Geniaal geregeld van de organisatie: een fanzone aan de camping, weg van het festivalterrein. Voor zij die hun tentje daar hadden staan was het natuurlijk wel aangewezen dat het een beetje je ding was, maar het is toch vooral mooi dat de programmatie er niet voor moet wijken zoals nu onlangs nog gebeurde op andere plaatsen. Er was voldoende ruimte voorzien in openlucht met vloer én bar aan de zijkant. Het scherm was voldoende groot en het was erg simpel om te volgen. Zij die naar de camping gingen konden er ook vlot voorbij. En je stond op 5 minuten terug op het festivalterrein. Voor zij die toch een band wilden volgen op de Main Stage was er achteraan de PA bij de match van de Belgen een scherm zonder geluid om alsnog te kunnen volgen. Een scherm dat normaal de registratie van één van de Main Stages toonde maar bon, dat is dan het énige dat werd opgeofferd en daar zeurt niemand over. Binnen twee jaar zo opnieuw graag!

-camping-


© Dorien Goetschalckx

De tijd dat we met z'n allen gezellig de tentjes op konden zetten met een fris biertje in de hand terwijl we elkaar goed gemutst begroeten ligt al zo ver achter ons dat we het zelfs moeilijk kunnen voorstellen. Maar zo was het wel. Jaren geleden kon je op je gemak met je spullen naar de inkom gaan, je stoeltje al uitzetten en al een blikje open trekken, geduldig wachtend op je kameraden om vervolgens aan te gaan schuiven. Je kon een soms een eigen plaats kiezen, al dan niet uit een vooraf afgebakende zone. En wanneer alles in orde was had je meestal een ruimte voorzien waar het gezellig werd gemaakt door middel van de typische kring waar de vuilhoop het centrale punt vormde.

Helaas, we zijn met te veel. Dit jaar was het zelfs echt tranen met tuiten huilen van de miserie.  Per tent werd er zo weinig plaats voorzien dat de stormkoorden letterlijk over een andere tent moesten worden gesponnen. Om een afstand van 10 meter van een (dan nog bestaand) gangpad naar een tent te overbruggen leek je plots vier keer langer te doen. En terwijl je die omweg nam werd je gewoon verplicht om continu op de zijkanten van tenten te moeten gaan staan. Door de ongelooflijke drukte verdwenen er dan ook nog is gangpaden en werd een noodcamping in gebruik genomen. 

De organisatie doet haar best, en zal met de matige ruimte zeer zeker het maximale hebben gedaan om iedereen een plaats te geven maar zo is de camping absoluut niet meer te genieten. De enige remedie is dan ook meer ruimte voorzien. Plain and simple. Maar dat zal niet voor volgend jaar zijn, dus we vrezen dat het niet snel zal beteren.

Daarnaast heb je de organisatie van Inter, die de camping uitbaat voor personen met beperkte mobiliteit. Die was dit jaar verbazingwekkend snel uitverkocht waardoor meerdere mensen op de gewone camping moesten plaats nemen. Dat in combinatie met de drukte lijkt ons niet bepaald fun voor die mensen. De camping zelf leek het ganse festival daarnaast ook maar 3/5de bezet, waardoor frustratie de kop op stak. 

-podia-


© Dorien Goetschalckx

De podia zijn geweldig sterk geregeld en het kwam niet te vaak voor dat bands die je wou zien gelijktijdig geprogrammeerd stonden. Er wordt vaak voor gezorgd dat de bands die samen spelen toch wat uiteen liggen qua stijl. Je kan het niet altijd voorkomen want er moet ook degelijk rekening worden gehouden met heel wat andere factoren. Interviews, signeer sessies, reisplannen en ga zo maar door. Dus een pluim op de hoed van de organisatie voor ten eerste de programmatie en ten tweede de podia zelf. De Main Stages zijn knap en waren perfect te volgen door de grote schermen en de extra rijen boxen. De Marquee was ruim genoeg en had een prima atmosfeer. De Metal Dome wist zoals altijd de juiste sfeer op te roepen en de Jupiler Stage geeft altijd toch nog even de indruk dat het een kleinschalige gekte is. 

-beeld & geluid-

Geen enkele keer kunnen klagen over het geluid op één van de podia. Ja, soms speelt de wind wat met de geluidsgolven voor ze zich in je oren nestelen maar dat is ook weer perfect normaal. Het volume in de Marquee en de Metal Dome was wel énorm luid vooraan en acceptabel achteraan. De Main Stages & Jupiler Stage mocht dan weer iets luider, maar geen reden tot klagen.

De beelden op de diverse schermen waren zeer aangenaam en meer dan groot en duidelijk genoeg. De twee Main Stages met de drie schermen + het scherm achteraan de PA gaven een indrukwekkend beeld indien je van achteraan staat te kijken. Een show komt zo beter tot leven, zeker wanneer de individuele schermen achter de bands wordt gebruikt. Wat een verschil met vroeger.

-eten en drinken-

Ten opzichte van de edities van 2016 en 2017 is er op dit vlak weinig nieuws te melden, en dat is prima zo. Het aanbod is enorm gevarieerd en dat blijft zo. Naast standaard festival voedsel zoals frieten, snacks, pizza's, hot dogs en hamburgers kan je onder andere ook oosters, Mexicaans, vegetarisch of gewoon broodjes eten. Al enkele jaren staan er ook op een gezellig ingericht pleintje food trucks om helemaal mee te gaan met de hype. Daar is het voedsel wat verfijnder, maar tegelijk ook duurder. Hoe dan ook is het de moeite, en de Mora stand werd druk bezocht. Het is eens wat anders dan een boulet natuurlijk. Zij die liever iets anders drinken dan een simpel pintje, water of cola, is de keuze ruim voldoende voor een festival. Koffie, champagne, cava, wijn, zware bieren en het op zonnige dagen ideale Aquarius. Een paar extra frisdranken zou een aangename toevoeging zijn voor volgende jaar. Gini, tonic, ik zeg maar wat.

 

SFEER

 

Hoewel het dit jaar op de meeste momenten belachelijk druk was (hoezo een probleem dat het een week vroeger start dan vroeger??) vond je altijd nog wel een plekje om je neer te zetten, maar wel pas na een doordachte risicoanalyse waarbij 'iemand die dronken tegen je aanloopt' één van de sterkste argumenten blijkt om het niét te doen. We zeiden het al, het maximum is echt wel bereikt. Desondanks geen opstootjes, geen gejammer, geen geklaag. Gewoon met z'n allen als gelijkgestemde zielen genieten. Het is iets waar media die niet veel van metal begrepen hebben het liefst mee uitpakken: de samenhorigheid, de "ze zien er zo stoer uit meneer maar het zijn lieverdjes hoor"-clichés. Artikels die al weken klaarliggen en geduldig wachten op publicatie. Maar sommige clichés zijn echt wel waar. Het is een sfeer en een gevoel die je zeker niet enkel op metal festivals zult terug vinden, maar dat het er is is een vaststaand feit. Zelfs mensen die meteen in paniek zouden schieten tussen een gigantische menigte zullen op hun gemak kunnen zijn. The magic word is "sorry", naast "SLAYER!!!!!" en "schol". 

De bands proberen er natuurlijk ook altijd de sfeer in te brengen. Soms op het lachwekkende af. Hoe vaak moet zo'n artiest nog vragen achter de grootste moshpit aller tijden? En hoe vaak zijn we nog het beste publiek ooit? Of moet er nu echt altijd gevraagd worden of we er klaar voor zijn? We staan er, dus ja, we zijn er klaar voor. Het is een talent dat weinigen gegeven is. Bij een artiest als Devin Townsend komt dat zeer naturel, hoewel dat weer een gigantische rare introverte mens is naast het podium. Het is voor een fan snel duidelijk wanneer een band een routine gebruikt of niet. Optredens in batch afwerken en poen scheppen. Maar over het algemeen konden we wel spreken van een goede sfeer op de diverse podia. 

 

BANDS

 

Het is geen evidentie om veel bands te bespreken als enige reporter, dus er zijn spijtig genoeg heel wat slachtoffers gevallen in de line-up. Dat krijg je natuurlijk met 120 bands. Al gaan we daar écht niet over klagen!

 

Donderdag 21 juli

 

The Pink Slips

 


© 
Rudy Den Doncker

Dit is typisch zo’n band die op de affiche staat omdat het moét. De aanwezigheid van papa DuffMcKagan doet dat toch op zijn minst vermoeden. Hetzelfde is jaren geleden reeds gebeurd met de dochter van Maiden’s Steve Harris. Beide zaken hebben ook weer gelijkenissen. Een dertien-in-een-dozijn angry rockchick-band dat wel wat meer is dan een prettige verschijning maar niet iets is waarvoor je naar het festival kwam. Het in your face gevoel dat ze graag oproept kenmerkt zich al in de namen van de songs op het debuut; één woord en to the point (Animal, Danger, Power, ..). Veel volk stond er nog niet, en er kwamen er niet veel bij. Een flauw afkooksel van No Doubt, ongetwijfeld. Grace McKagan probeerde het wel te redden met wat theatrale houdingen maar dat bracht niet veel zoden aan de dijk. Jammer dat zo’n dingen de Main Stage halen.

 

Iced Earth

 


© Stijn Verbruggen

Deze band heeft wat aan kracht moeten inboeten na het vertrek van Matt Barlow, tenminste als het over de vocale kracht gaat. Zo’n immense stem kan je niet vervangen. Zelfs Tim Owens kon dit niet klaar krijgen. Huidige zanger Stu Block laat het niet echt aan zijn hart komen en geeft op plaat en live het beste van zichzelf. Met zijn outfit past hij ook prima bij deze band, en hij brengt de oudere songs ook met de nodige kracht. De focus lag wel op het vorig jaar uitgebracht Incorruptable en daar zaten de fans niet meteen hard op te wachten hoewel de sfeer goed bleef. Maar het is begrijpelijk dat de zanger zich best kan meten met de nummers die op zijn kracht zijn geschreven. Hoe dan ook was het een feestje, en dat zal altijd zo blijven. 

 

Doro Pesch & Warlock

 


© 
Elsie Roymans

Zij zorgt er voor dat we het cliché van deze artiest behoeft geen introductie weer mogen bovenhalen. En het klopt als een bus, net zoals haar optredens. Vrolijk, vlot en op een voor een metal festival rustige tonen. Deze metalbomma die geen grootmoeder is in het echte leven is altijd een leuk muzikaal tussendoortje. De muziek lijkt altijd net iets stiller te staan dan andere optredens. Op Alcatraz jaren geleden hoorde je het zelfs bijna niet. Ze kwam ter ere van de ouderdom van de plaat Triumph And Agony. Het publiek kon dit wel smaken, en het uur waarop ze stond geprogrammeerd was ook ideaal. Rustig met je pint in de hand terug mijmeren naar de simpelere tijden van toen? Tracks als “Für Immer”, “All We Are” en “Touch Of Evil” gedijen prima op een rustig namiddagje met aangename temperaturen.

 

Dool

 


© 
Jens De Haes

Lekkere goth-rock-achtige muziek, die Dool. Duister en catchy en dus niet meteen. De band van Ryanne van Dorst wist de duisternis een schop onder de knekelige kont te geven door een behoorlijk luid en sterk optreden neer te zetten. De sfeer in de Metal Dome is bij elke band standaard al goed door de prachtige aankleding. Het is aan de bands om middels een achtergrondvideo of lichtshow de nodige ingrediënten toe te voegen. En dat doen de inwoners van het land zonder WK, sfeer toevoegen. Ze konden zes nummers spelen van het vorig jaar verschenen Here Now, There Then. Afsluiten deden ze in stijl met de song "Oweynagat". Wat nou The Devil's Blood? 't Is Dool nu, en ze gaan blijven ook.

 

Ghost

 


© Elsie Roymans

Het intussen niet meer in mysterie gehulde Ghost lijkt een blijver op de festivals. Ze hebben hun identiteit moeten prijsgeven vanwege een rechtszaak, eentje die bizar genoeg  zo goed als geen druk lijkt te leggen op de live performance. Theatraal, elitair en een beetje sexy, het lijkt altijd wel goed uit te pakken en aan het groot aantal kijklustigen te zien zal dat nog even zo blijven. De eerlijkheid gebiedt dat het hele concert volgen niet gelukt was, maar de laatste nummers gaven toch die indruk. Een speech waarbij de zanger iedereen duidelijk over de streep wou trekken om eens goed van bil te gaan met om het even wie, werd gevolgd door afsluiter "Monstrance C(l)ock", een song wiens refrein bleef nazinderen in de hoofden bij aanvang van dé reden van de XL-editie. En daarom moet u het ook ondergaan. Zing tien keer :

Come together, together as one
Come together for Lucifer's son
Come together, together as one
Come together for Lucifer's son
Come together, together as one
Come together…

 

Guns N Roses

 


© 
Kat Benzova

Dé reden dat de halve eerste Belgisch getinte festival dag omgetoverd werd tot een semi-volwaardige dag vol vreemde acts: de Not In This Lifetime tour van wat vroeger een serieus sterke live-act was: Guns N’ f*cking Roses.

Maanden, dagen, uren en minuten voor het concert én zelfs tijdens het concert vroegen we ons luidop af of de beloofde 3,5 uur wel degelijk ingevuld zouden worden. Dat leek erg veelbelovend. Zo’n dikke 200 minuten vol geweldige hits vanuit hun beste periode. Reviews allerhande over de tour spraken vooral over de verbeterde vocale prestaties van ex-rebel Axl Rose. Zo overtuigend dat de hoop op een geweldige ervaring groter werd. Persoonlijk heb ik de Use Your Illusion tour begin jaren negentig gemist in België omdat ik nog wat te jong was. Mijn vooraf reeds half geformuleerde mening over dit concert heeft dan ook haar subjectieve beperkingen in die zin dat ze wel héél goed moesten zijn om me te overtuigen. Dat Axl de oude stem niet meer vaak kon boven toveren wist ik wel, daar kon ik nog wel mee leven. Zijn bereik tijdens de hoogdagen was een absolute streling voor ieders oor, een tijd die helaas nooit terug komt.

Positief aan de show op Graspop was het feit dat ze gewoon mooi op tijd begonnen, weliswaar met een tergend traag passerend introfilmpje van een tank die maar in dezelfde saaie loop kogels bleef afvuren op het publiek. Maar op tijd dus. De beloofde 3,5 uur werden ook vol gespeeld. Daarnaast passeerden er enkele songs van vroeger die overduidelijk onbekend waren voor het grote publiek. Een publiek dat voor 90% bestond uit liefhebbers van de grote hits, iets dat zeer eigen is aan een topact. Je zag hetzelfde fenomeen bij Ozzy, Priest, Megadeth en Iron Maiden. Perfect normaal, maar de set was gelukkig ruim genoeg om een verrassend scala aan andere songs te brengen. Double Talkin’ Jive en Coma bijvoorbeeld.

De setlist was dan ook om van te smullen. Werkelijk elke hit passeerde de revue. Het was zelfs goed om enkele nummers van Chinese Democracy live te horen. Je hoort dat die muziek dan ook wat meer naar zijn falende stem werd geschreven, meteen ook de reden waarom geen enkele song van die plaat écht memorabel werd.

Veel media concludeerden dan ook dat ze een goed tot geweldig optreden gaven. Maar dat wens ik toch stevig te nuanceren, gerugsteund door drie duidelijke argumenten.

Ten eerste was er de stem die helemaal niet zo goed was als men had verwacht. Al te vaak was het ronduit vals en al te vaak moest hij even backstage om er iets aan te doen waarna het heel eventjes beter ging. En dat beter was nooit goed. Nooit zelfs nog maar in de buurt van wat je er hedendaags van zou mogen verwachten. Ten tweede werden veel nummers verlengd door tergend traag te starten en de intro wat uit te breiden met wat getingel-tangel van Slash en co. Waarschijnlijk om reden 1 toch wat minder negatief te laten uitvallen. Vroeger gebeurde dat ook, maar dat kwam wel echter en beter over. Ten derde mis je de attitude van Axl Rose. Dit was een man die vrouwenharten sneller deed slaan, mannen overtuigde dat je ballen aan je lijf had hangen. Het was één grote levende opgestoken middenvinger mét de nodige pit én verdomd sexy. De man die we nu mogen aanschouwen is verre van aantrekkelijk, dartelt over het podium, wuift naar de mensen en gooit fucking kushandjes. Kushandjes! Ik zeg het nogmaals: kushandjes! Volwassen worden betekent in veel gevallen de wilde haren verliezen, soft worden. Maar de transitie is te groot. Welja, werkelijk waar, ik zou liever hebben dat hij van ’t podium vloog en een fotograaf aanviel. “Sorry for you, not sorry for me”

 

Vrijdag 22 juni

 

Avatar

 


© 
Jens De Haes

Het verschil tussen een goed en een geweldig live optreden zit in de beleving van het publiek. Die beleving kan door meerdere zaken gestimuleerd worden en een mooie show is uiteraard een sterk begin. Nog voor Avatar op komt weet je al dat het iets leuk gaat worden. Kleurrijk en metal, het begint wat vaker op te komen. Bij deze Zweden weet je normaal al wel wat er gaat komen. Een gekostumeerde show met theatrale trekken, waarbij de frontman met schijnbaar weinig moeite kan entertainen. Entertainen check, maar de vocalen zijn ook van een hoog en divers niveau en de overige bandleden spelen ook prima hun rolletje. Zij die de band niet kennen keken maar raar op als de band de set start en de echte schwung komt er in wanneer de tonen van "Let It Burn" het headbangfeestje kan starten. Verder een prima set met voldoende belangstelling, nog maar eens bewijzend dat theatrale acts bedrevener zijn in de aandacht vast houden.

 

Arkona

 


© Peter De Jongh

Veel bands met een hoog showgehalte op de affiche waaronder het Russische Arkona een goed voorbeeld is. Onbekend is vaak onbemind, en helaas kon ik de platen vooraf niet even beluisteren. Je live laten overtuigen is vaak wel aan te raden, tenminste indien het geluid geen steken laat vallen. Op vlak van geluid zat het niet echt super dus veel songs passeerden zonder de lagen er van te ontdekken. Maar het is wel duidelijk dat het een band is die de nodige aandacht wel verdient. Zangeres Masha was gehuld in een grijze mantel en stond achter een mooi ogpemaakte microfoonstand. Af en toe kwam ze er overheen hangen of hing ze ernaast om haar ruige vocalen kracht bij te zetten. De afwisseling was een zeer positief punt, en ook de muziek die er bij hoort roept leuke sferen op. De folk achtige black metal pastte wonderwel prima op het vroege uur, mede door het sfeervol ingerichte podium. 

 

Powerwolf

 


© Rudy De Doncker

Een trouwe bezoeker op een GMM podium is het Duitse Powerwolf dat ook met het nodige theatrale geweld het podium op wordt geduwd. Ze kregen de tijd om negen songs af te werken waaronder eentje van het nog te verschijnen nieuwe album, een song met de leuke titel "Demons Are A Girl's Best Friend", eentje dat toch op het nodige gejuich kon worden onthaald. Altijd leuk als zo'n song het goed doet tussen de anderen. De focus lag vooral op de laatste platen. Met zo'n uiterlijk krijg je uiteraard wat meer aandacht, en daar dacht de frontman even gebruik van te maken om een leuk verhaaltje te vertellen. Nou, niet meer doen. Hou het maar op die lekkere Power Metal die typisch het best floreert op een groot podium. Muziek voor de mainstream metal fan.

 

Avenged Sevenfold

 


© Tim Tronckoe

A7X kreeg een hoge plaats op de affiche en dat waren ze ook wel waard live. De Amerikanen die leken weggelopen te zijn uit één of andere American Pie film hebben een groot schare fans. Fans die het gebaar van zanger Mr. Shadows (zo noemen we hier onze kat, dat even terzijde) wel konden smaken. Tijdens één van de nummers die wel eens een pit kunnen veroorzaken, "Bat Country", legde hij het optreden stil omdat er iemand gewond leek te zijn. Hij deed een oproep naar de hulpdiensten om zo snel mogelijk naar daar te gaan. Het publiek spleet in twee alsof het niets was zodat hulp meteen kon worden geboden. Hij gaf ook slim genoeg nog snel even mee dat ze er allemaal af moesten blijven ondanks hun goede bedoelingen. Om de aandacht niet te blijven houden verlieten ze dan ook even het podium. Klasse. Daarvoor was er al emotie door een filmpje dat werd getoond over hun in 2009 overleden drummer, die tevens de band mee oprichtte. Ook weer zo'n prachtig gebaar. Avenged Sevenfold kwam, zag, bood hulp, zalfde, raasde en overwon.

 

Iron Maiden

 


© 
Rudy De Doncker

Naast het leidende voorwerp te zijn van de NWOBHM is Iron Maiden vooral ook het huisorkest in de ruime tuin van Peter Van Geel. Ze stonden dit jaar maar liefst voor de negende keer op de Main Stage (1). Acht keer met Bruce, één keer met Blaze. Die ene keer was de eerste keer dat ik ze persoonlijk mocht aanschouwen. Het regende, het was koud, ik was klein en tenger, het was gewéldig. Podiumaankleding was er amper. Daarna is Maiden altijd een soort rust geworden op de affiche. De dag dat Maiden kwam, was sowieso een goede dag, zonder dat ze me verder nog écht wisten te overtuigen. Je mompelde binnensmonds mee en tapte wat met je tenen in je schoen of je ging volledig uit de bol, het was gewoon altijd goed. Dit jaar was het schitterend. Ik weeg 18kg meer. En een prachtig podium die een duister sfeertje wist op te roepen en een band in bloedvorm mét geweldig geluid. De show werd waargenomen vanaf de tweede rij boxen, een strategische plaats waar de wind het nog niet kon verpesten en het zicht nog nét te doen is. Enthousiasme in combinatie met een denderende setlist. Ook hier stond het grootste deel van de menigte weer te wachten op de klassiekers. Bij het aanzetten van Fear Of The Dark was dat duidelijk. Meteen daarna Number Of The Beast waarna mensen al begonnen te vertrekken. Dat is triest op een toch aanvaardbare manier. Laat ons maar genieten van geweldige live tracks als Sign Of The Cross, Flight Of Icarus en The Evil That Men Do. Iron Maiden bewijst dat ouderdom geen hinderpaal hoeft te worden. Ze straalden energie uit, en voor de eerste keer zagen we Bruce het aan de stok krijgen met Eddy!

 

Ayreon



© 
Stijn Verbruggen

De laatste nummers van Maiden werden gemist om tijdig op het concert van Ayreon te zijn. Dit omdat deze band haast nooit live speelt en het dus perfect mogelijk was dat de tent al vroeg vol zou staan. Dat was helemaal niet het geval, je kon zo nog makkelijk vooraan plaats nemen, maar na de start liep het uiteraard al snel goed vol. Arjen, de lange slungelige kluizenaar met het briljante muzikale brein, geniet in binnen- en buitenland het respect van menig muziekliefhebber én artiest. Getuige de vele muzikanten en vocalisten die het een hele eer vinden om uitgekozen te worden voor één van zijn projecten. Onlangs bezochten fans van over de hele wereld met een keurige houding één van de vier concerten in de 013 in Tilburg. Voor Arjen geldt het principe “alles of niets”. Je zal hem niet boeken als hij de show niet voor 100% kan brengen. Graspop bood gelukkig die mogelijkheid en dat zorgde voor hét optreden van het weekend. Naast de vaste muzikanten zorgden Anneke Van Giersbergen, Tom Englund, John Jaycee, Mike Mills, Marcela Bovio, Tommy Karevik, Damian Wilson, Robert Soeterboek en Magalie Luyten voor vocale versterking. En als verrassing mocht ook Barry Hay (Golden Earring) tijdens het nummer Sail Away To Avalonhet beste van zichzelf geven. Mills opende het spektakel en wandelde het podium gespeeld nietsvermoedend op om vervolgens zogezegd het publiek op te merken. De setlist was niet dezelfde als in Tilburg, maar bleef erg sterk. Er werd gestart met Age Of Shadowswaarop deel 1 & 2 van The Theory Of Everythingvolgde. Het was een opeenvolging van geweldige songs die doorheen de ruime discografie van Ayreon fietste. Hoogtepunten? De feeërieke samenzang tijdens Valley Of The Queens en het zéér warm onthaalde Day Sixteen : Loser. Afsluiter The Eye Of Ra was een erg leuke meezinger doordat de tekst herhaaldelijk op het grote scherm werd getoond en alle zangers samen op het podium al zingend afscheid namen. Intussen had Arjen ook al zijn speech kunnen geven. Die man is toch een fenomeen. Voor een Hollander één en al bescheidenheid. Een zekere schattige nervositeit ook, maar deze heer kan het gewoon niet verpesten. Al valt hij over zijn woorden, struikelt hij op het podium, iedereen die er stond zal hem 100% blijven verafgoden. Prachtig concert, visueel sterk ondersteund.

 

Zaterdag 23 juni

 

Thundermother

 


© Nathan Dobbelaere

Deze Zweedse dames worden in één adem vernoemd met AC/DC, en dat zijn ze nog lang niet beu. Het is zeker niet dat ze zomaar eventjes alles kopiëren. Nee, ze weten gewoon dezelfde vibe boven te halen als de Australiërs, en in elk opzicht kan je ze dan ook vergelijken met de vrouwelijke versie van Airborne. Het is niet meer nodig om voor promotionele redenen te gaan vermelden dat deze groep uitsluitend uit vrouwen bestaat. Dat tijdperk mogen we stilletjes aan achter ons gaan laten. De dames rocken er op los en doen dat live op Graspop met veel plezier. Ze trappen de Metal Dome vroeg op gang maar zelfs zijn ze alvast goed wakker. Net te laat toegekomen waardoor de laatste tonen van de single "Whatever" net aan het uitsterven zijn. Bandleidster Filippina speelde onlangs gans de band kwijt en moest op zoek naar een nieuwe leden. Dat resulteerde in de plaat met de gepaste naam Thundermother. Van dat album passeren nog enkele songs zoals "Revival" en "Racing On Mainstreet". Ook het oudere werk wordt niet vergeten, en elke song wordt met de nodige zin gespeeld. Het publiek dat in het begin nog wat moest wakker worden begon toch halverwege op gang te komen en tijdens hun ballad "Fire In The Rain" werden een paar mannen gespot die arm in arm mee heen en weer dansten. Zo start een mens zijn of haar dag weer positief!

 

Batushka

 


© Peter De Jongh

Vorig jaar stond deze geheimzinnige band nog op Metal Méan en daar overtuigden ze in geen geval. De show, toch hét element waar deze heren (?) het van moeten hebben, kwam totaal niet tot haar recht. Geklungel met de sound en een verbrodde opening zorgde er enkel maar voor dat het niet meer serieus kon worden genomen, voor zover iemand dat daadwerkelijk zou doen. Maar goed, showelement is en blijft een pluspunt bij élk optreden, dus ze krijgen een nieuwe kans. Op Graspop weet de band dit wel goed uit te voeren. Een kerkkoor-achtige intro waarbij op een zeer rustig tempo kaarsjes worden aangestoken doet je plots terug denken naar de tijden van toen de ouderen onder ons nog naar de mis gingen. Steek die kaars aan, brabbel je onzin en we kunnen onze pistolets gaan halen..  Terug naar het optreden, want na de intro volgt een...intro!  We luisteren met z'n allen naar "Yekteniya I: Ochishcheniye". De setlist is oplopend, eindigen doen ze met "Yekteniya VII: Istina" en dan hebben we uitgerekend zeven nummers op de teller staan. Het is geen muziek om bij uit de bol te gaan. Hoofden knikken, een verdwaalde metalhead die nog lang haar heeft schudt daar wat mee zonder dat het gelijkenissen gaat vertonen met een helikopter. Alles rustig, gezapig, ondersteund door de duistere ondertoon van de muziek zelf. Voor zij die de band prima vinden is dit een geslaagd optreden, maar velen zullen toch vermoeden dat indien de show er niet bij is, dit gewoon middelmatig blijft.

 

Asphyx

 


© Stijn Verbruggen

Zij die geen zin hadden in de hele WK-gekte konden naar het Nederlandse oer-hollands Death Metal-instituut Asphyx gaan kijken. Geweldig leuk dat de Nederlandse scene de rug heeft gerecht de laatste jaren. Soms doet de frontman me denken aan Gorefest ten tijden van The Eindhoven Insanity omdat het best grappig is om dat stemmetje tussen al het gegrunt te horen. En dat stemmetje is enthousiast en blij, verwonderd door de vele aanwezige fans die het voetbal laten voor wat het is. De band trakteert hen dan ook op een geweldige show, vol van de stevige headbangers die hun discografie rijk is. Speciaal voor Graspop spelen ze ook "It Came From The Skies", een song die ze niet al te vaak laten horen. Hoogtepunten zijn het gewéldige "Deathhammer" en de kraker "The Rack". Nummers die je eigenlijk nooit live zou mogen missen!

 

Kadavar 

 


© Jens De Haes

De lange slungelige drummer met de slagarmen die rechtstreeks van een karakter van Tim Burton zouden kunnen komen, de kleinere zanger en de gigantische bassist: we verwelkomen de Duitsers opnieuw op Graspop nadat ze in 2016 een half lege Metal Dome wisten te overtuigen. Hun clubtour met Blues Pills heeft hen duidelijk geen windeieren gelegd want het was al aardig druk in het begin van de set. En opnieuw kwamen er mensen bij. De vintage rock van deze heren valt op qua soberheid, net zoals de manier waarop ze geposteerd staan en hoe ze hun podium aankleden. Minimale showelementen, enkel de drummer geeft zich hélemaal en dat is altijd geweldig om te volgen. De catchy songs hebben een degelijke impact op het geamuseerde publiek. Muziek om rustig bij te staan keuvelen, een pintje drinken, af en toe lekker mee headbangen, het gebeurde allemaal. Songs als "The Old Man""Lord Of The Sky" en "Last LIving Dinosaur" wisten de sfeer in de tent te krijgen. Ze stonden vorig jaar nog in de AB met Blues Pills. Onze review daarover kan u hier terug vinden. Indien je dit nog niet hebt uitgeprobeerd, doen!

 

Arch Enemy

 


©
 Stijn Verbruggen

Wie Arch Enemy zegt zegt Angela Gossow. En dat is uiteraard te danken aan het feit dat die dame de metalwereld verbaasde met haar krachtige, heftige en geweldig klinkende grunts. De band zelf was daarnaast ook geweldig goed maar de aandacht werd, eigenlijk jammerlijk, vaak weggetrokken naar de vocalen. Maar de bekendheid heeft de scene wel voorbereid op wat komen zou: meer en meer vrouwen die dezelfde handschoen opnemen, en dat met verve doen. Haar tweede vervangster SharleenD’Angelo doet dat wel voortreffelijk. Wat een fijne dame met een strot om “u” tegen te zeggen. Qua uiterlijk probeert ze heel wat en op Graspop had ze wat Japanse trekjes. Maar haar prestatie live was geweldig goed. Ze ging als een razende te keer en de band volgde dat pad. Nadelig daaraan is dat ook de oudere meer bekende songs vrij onherkenbaar de weide overstaken. Zelfs de kraker “We Will Rise” bleef met moeite recht in de agressieve aanpak van de voormalige supergroep. En naast “Nemesis” lag de focus dan ook vooral op de laatste twee albums, ook weer niet zo’n heel onlogische keuze met line-up veranderingen, maar fans willen toch graag een best off op een festival?

 

Kreator

 

De Duitse Thrash metal van Kreator is ons allen zeer bekend maar de laatste tijd hebben ze de switch weten te maken naar een gevarieerder geluid waarin de melodie wat meer weet door te dringen dan vroeger. In die termen kan je spreken van drie periodes binnen hun sound. Met name de twee laatste periodes werden in de setlist geïntegreerd. De focus ligt dus voornamelijk op de laatste twee albums, met enkel "Pleasure To Kill" vanuit de oudheid, logischerwijze als laatste song. Een (alweer) sfeervol en mooi aangekleed podium is het decor voor een intense show waar de groove van songs als "Fallen Brother" (voor Dime en Vinnie Paul) en "Satan Is Real" goed tot hun recht komen. Ook een beetje een gekke titel, iets dat ze bij Nuclear Blast ook aanhaalden maar ze hebben de originele titel toch behouden. Een gewéldig live nummer is en blijft "Phobia", dat zijn tijd vooruit was toen het uit kwam. Intens maar routineus, zoals we van deze heren gewend zijn. Gelukkig zijn ze gestopt met de bindteksten uit 2008.

 

Marduk

 


© Peter De Jongh

Een sfeervolle intro waarbij het logo in het rood op gloeit kondigt duidelijk Marduk aan. Er wordt geopend met een oud nummer, "Panzer Division Marduk". Zonder al te veel poeha, maar vooraan alvast oorverdovend luid. Grappig hoe bands het nog altijd klaar spelen om als een rasecht cliché met de rug naar het publiek te staan om de nodige sfeer te creëren. De sound van de Zweden is intussen ook geëvolueerd van rauw naar heavy. Snelheid primeert niet meer, maar het gevoel dat het je bij je nekvel grijpt des te meer. Een song als "The Blond Beast" dat naar het einde toe voorbij dendert is precies wat daar mee bedoeld wordt, maar live wordt dat gevoel volledig teniet gedaan door de intense snelheid van uitvoering. Pro Pain doet dat ook, elke song verbazingwekkend sneller spelen dan op plaat, maar dat werkt wel in die stijl. Het is natuurlijk wel leuk om eens te horen hoe het sneller zou klinken. Jammer dat er niets van Serpent Sermon werd gespeeld maar goed, genoeg fantastische songs die wel een plaatsje konden vinden. Retestrak, met een prima geluid en een boze Mortuus vanwege het mak publiek, alles bijeen toch een sterk optreden!

 

Baroness

 


© 
Jens De Haes

De Metal Dome herbergt wel vaker bands die je gerust op de andere podia kwijt kan zonder capaciteitsverlies te lijden. Baroness hoort daar bij. Ze. Wie vorig jaar deze (still) rising star had gemist was er een nieuwe kans. Het in 2015 verschenen Purple scoorde hoge toppen in de charts en kon rekenen op uitstekende reviews. Het grote ongeval dat de band heeft gehad was alvast muzikaal verteerd. Jammer genoeg werden de eerste drie nummers gemist, maar bij het betreden van de alweer erg sfeervolle Metal Dome was duidelijk dat veel mensen prima op tijd waren: veel volk, maar achteraan kon je nog betrekkelijk rustig je benen parkeren. Met hun imposante frontman en de 'nieuwelinge' Gina Gleason wist de band het publiek in te pakken. Vooral het live tweeluik "Shock Me" en "Chlorine & Wine" overtuigden sterk en zorgde voor heel wat ambiance in de keet.

 

Volbeat

 


© Dorien Goetschalckx

Al jaren vraagt het publiek en het internet zich af hoe Graspop de situatie met de headliners zou gaan oplossen in de toekomst. Indien men met de formule van een duidelijke headliner wenst verder te te gaan moet men nu reeds ingrijpen en stilletjes aan de oudere mensen meer en meer beginnen teleurstellen. De keuzes worden beperkter. Het Deense Volbeat is alvast populair genoeg om een festival dag op zich te nemen. De eerste keer dat ze op Graspop stonden was de marquee véél te klein, iets dat daarvoor enkel nog maar met Children Of Bodom was gebeurd. Ze stonden daarna meteen op het hoofdpodium. Desondanks de populariteit is deze band vooral een veilige keuze. Dit is geen gevaarlijke, heftige band die over het algemeen overal respect geniet. Neen, je bent fan of je bent het niet. Volbeat is erg catchy en groovy, met een zanger die een geweldig timbre heeft. Of had, want live wist Poulsen me allerminst te overtuigen. Dat speciale timbre, dat machtige deeltje van zijn stem, is niet meer. Net alsof hij het omgekeerde heeft van de spreekwoordelijke baard in de keel. Ik moest meteen aan Axl denken zij het veel minder dramatisch dan de Amerikaan. Bizar om te horen, pijnlijk zelfs. De songs kwamen ook vrij ongeïnspireerd over daar op dat grote podium met dat enorme publiek. Als headliner van een festival als Graspop mist de band een zekere punch, en dat bewijst nog maar eens welke moeilijke schoenen moeten worden gevuld in de toekomst. Na I Only Want To Be With You kozen we dan ook om verder gaan naar Bloodbath.

 

Bloodbath

 


© Peter De Jongh

De Death Metal van de Zweedse band is een specialleke in het genre vanwege de status als supergroep, een band die bestaat uit verschillende artiesten van reeds lang gevestigde waarden. Op dit podium zag je Martin Axenrot van Opeth, Anders Nyström en Jonas Renske van Katatonia en op zang ondertussen Nick Holmes van Paradise Lost. Vroegere leden waren onder andere Dan Swanö (Nightingale, Edge Of Sanity), Peter Tägtren (Hypcorisy, Pain) en Mikael Åkerfeldt (Opeth). Met 4 platen op de teller sinds 2002 is de productiviteit vooral sinds 2008 flink gedaald. Hoogtepunt in hun carrière was de tweede plaat Nightmares Made Flesh, waarvan “Eaten” de meest bekende song en daardoor ook logischerwijze de afsluiter van de avond is. Een song die op veel bijval kon rekenen van een toch minder groot publiek dan verwacht. Tijdens Volbeat kwamen er wel wat meer nieuwsgierige mensen kijken maar de tent raakte nooit echt vol. De band werkte vrij secuur hun set af, maar wel met de nodige kracht en power. Nick bewoog zich voor het genre bizar mystiek over het podium. Krakers als Let The Stillborn Come To Me, Breeding Death en het vooraf genoemde Eaten hakten er echt wel in. Dit was de juiste keuze op zaterdagavond!

 

Zondag 24 juni

 

Pro Pain

 


© Tim Tronckoe

Het was vroeg dus over koppen lopen was niet nodig, en zo begon Pro-Pain aan een set voor een op hun gemak gespreid publiek vooraan. Ook hier weer even de clichématige ruggen naar het publiek tot Meskill op kwam. De zanger/gitarist beleefde een tijdje geleden een minder leuk moment in België met de overval in Brussel en het blind geweld dat zijn deel werd. Gelukkig is 't een harde en hij is goed hersteld. Bewijs daarvoor wordt afgeleverd aan de hand van verbeten, agressieve blikken en een zoals gewoonlijk strak spel. België is hun tweede thuisland, de trots om op Main Stage 2 te staan zal zeker groot zijn geweest na die donkere tijd. De set werd prima ingezet met het van Absolute Power afkomstige "Unrestrained" en zoals gewoonlijk wordt er geen seconde ruimte gelaten tussen de opener en opvolger "Three Minutes Hate". Het dunne publiek bestond op dat moment voornamelijk uit hoofdknikkende vermoeide mensen waarvan velen reeds de vierde dag beleefden. Een zeer snelle versie van "Stand Tall" bracht ook nog geen beterschap qua sfeer. Er kwam pas letterlijk beweging in toen Meskill toch even de tijd nam om iedereen wat op te jutten. Maar steek deze mensen die bewogen in een club zoals ze die zo vaak aan doen in ons land en je hebt een gewéldige sfeer. Topnummers als "Fuck It" en de hit "Shine" passeerden naar het einde toe en afsluiten deed men met de live haast onherkenbare song "Make War Not Love" van het toch wat onderschatte album  The Truth Hurts, dat ene album waar de vocalen toch wat verschillen van andere releases. Iemand kwam daar nog even het podium op gesneld om de songtitel mee te scanderen, geen idee wie dit was. Een gezapig begin van de dag, maar zet Pro Pain volgende keer op de Jupiler Stage.

 

Body Count ft Ice T

 


© Tim Tronckoe

SLAYERRRR!!! Misschien het enige dat nog op het festival ontbrak qua grote namen: Slayer. Goed, dacht Body Count, dan regelen wij dat toch gewoon ff? (Dead Cross zou het daarna ook even doen). En zodoende werd er geopend met “…” … Aan het aantal “fucks” te horen had Ice-“motherfucking”-T er weer erg veel zin in. De bindteksten verschilden echter niet zoveel met die van twee jaar terug dus erg spontaan komt het allemaal niet meer over. Voor vele mensen op de wei beperkt de interesse zich dan ook tot enkele krakers van vroeger, deuntjes die we vooral op fuiven hoorden weerklinken ten tijden van de pogo.

 

Hollywood Vampires

 


© Robin Looy

Oftwel Johnny Depp als je de weide kon gadeslaan voor én tijdens het concert. Handige marketing vanuit Hollywood, met niet bepaald de minste leden. Alice Cooper (zang), Depp (gitaar & zang) en Joe Perry (gitaar & zang) als vaste leden, aangevuld met enkele muzikanten om te touren. Dit jaar viel die eer aan Glen Sobel (drum - Alice Cooper), Tommy Henriksen (keyboards - Alice Cooper / Warlock / ..), Chris Wyse (bas - Ace Frehley) en Buck Johnson.

Maar de meeste mensen kwamen volgens wat er rondom gehoord werd toch voor de présence van Depp. De band speelt een hoop covers en op die manier verdienen ze een aardig centje bij. Het publiek kwam met hopen voor het podium posteren en je moest al ver naar achter gaan staan om op je gemak te zijn. De covers zijn uiteraard allemaal simpele binnenkoppers: "The Jack", "Ace Of Spades", "Sweet Emotion", "Heroes", "School's Out" etc.. Allemaal prima gebracht en zelfs Depp die "Heroes" zong viel amper uit de toon. Simpele fun, maar we hebben toch het idee dat deze band met voor het grootste deel klasse muzikanten het niet slecht zou doen met eigen nummers. Maar dat is dan weer niet de snelste weg naar inkomsten. Hoewel dat allemaal wat negatief en verwijtend overkomt, is het gewoon een prima band voor op het hoofdpodium. We hebben er met z'n allen van kunnen genieten en zien het een beetje als een guilty pleasure.

 

Judas Priest

 


© Tim Tronckoe

Alsof er nog niet genoeg grootheden op GMM '18 rond liepen staat Priest doodleuk vroeg in de avond op Mainstage 2. En een avondje Priest is altijd prima meegenomen. Deze muziek is perfect om de avond met een lekker hoofdenknikkend feestje in te zetten. Rob Halford dien je te respecteren, wat die man op zijn leeftijd nog uit zijn strot krijgt is geweldig. Perfect is het al lang niet meer. En "Painkiller" klinkt best wel hilarisch : "vieeees ieeeessss thieeee pieeenkieeelller" Maar wat maalt het wat? De beste man geeft alles wat hij heeft, en de overige muzikanten laten zich ook niet onbetuigd. Openen doen ze met de titeltrack van het goed ontvangen nieuwe album Firepower. Een kleine verrassing in de set want "Turbolover", een nummer waar wel wat verdeeldheid over is, wordt ook gebracht. Verder geen echte best-off set, maar krakers als "Hell Bent For Leather", "Breaking The Law", "You've Got Another Thing Coming" en "Living After Midnight" ontbreken niet. Een naar hun leeftijden energieke set met mooie belichting en achtergrond, vaak verwijzend naar de plaat waar het nummer op staat.

 

Ozzy Osbourne

 

Je verwacht het al even niet meer, maar dat niet verwachten begint ongekende toppen te scheren. Je vraagt je af hoe die man het volhoudt om op dat podium te blijven staan, en je vraagt je tijdens het concert ook af hoe het mogelijk is dat er nog op een degelijke manier wordt gezongen. Hij beweegt amper, lijkt vaak aan zijn micro te plakken maar toch heeft hij een présence die nog steeds niet te onderschatten valt. De Ozzy Osbourne t-shirts waren in de uitverkoop vandaag, en de fans waren heus niet allemaal oudere mensen. Dat bewijst de tijdloosheid van de muzikale stijl waarvoor hij staat. Ook hier is het podium weer prachtig om te zien, zeker vanop een afstandje. De setlist was wat er van verwacht werd. Openen met "Bark At The Moon", een nummer dat het altijd goed zal blijven doen. De ex-reality ster moest wel een lange tijd van het podium verdwijnen voor de zuurstoffles. Graspop kan ze tegenwoordig goedkoop bestellen bij bol.com lijkt ons, ze hebben er met al die oude knarren op de affiche wel wat nodig ook. Maar dit jaar stond ene Zakk Wylde op het podium en zijn solo's zijn altijd wel (even) de moeite. Het duurde echter wat lang, en de drumsolo er na begon toch wat tegen te steken. Maar bon, ze rokken de nummers niet zoals Guns N' Roses, en speelden een duidelijke sterke set. Afsluiter "Paranoid" is een binnen koppertje en stiekem ook de song waar vele mensen op zaten te wachten. Graspop afsluiten met die song, het is nog al gebeurd. Benieuwd of dit nu de laatste keer was of niet.

 

Meshuggah

 


© Stijn Verbruggen

De eerste keer doet altijd een beetje zeer. En in dit geval iets te veel zeer. Nog nooit deze topact aan het werk gezien live, en na vier dagen festival sloeg de vermoeidheid keihard toe. De lichtshow van deze band is genadeloos hard. De spots bleven maar licht met salvo's afvuren terwijl de muziek en de zang keihard je oren in denderde. Na "Clockworks" en "Born In Dissonance" werd het jammer genoeg onhoudbaar en werd de rest van de set overgeslagen. Misschien volgende keer een dag of drie vroeger plannen.

 

CONCLUSIE

 

Graspop Metal Meeting 2018 was een zeer droge doch koude editie met voor elk wat wils qua bands, randanimatie en innerlijke versterking. Je vervelen was geen optie, daarvoor stonden er te veel interessante bands verspreid over de verschillende podia. Persoonlijk hoeven er geen 120 bands meer te worden geprogrammeerd. Boek wat minder, maak de inkom wat goedkoper maar vooral: zorg voor meer plaats. De camping is een ramp. Maar naast die problemen mag de organisatie terecht trots zijn op hun kunnen. Veel festivals kunnen hier wat komen leren.

Er stonden gigantisch veel grote namen op het podium, met hun band of deel van één of andere supergroep. Denk maar aan Perry bij Hollywood VampiresMike Patton en Dave Lombardo bij Dead Cross. Tel daar de headliners bij en je komt al aan heel wat ronkende namen. Proficiat aan de organisatie om wat ongekendere wegen in te slagen met bands als L7Zeal & Ardor en Pertubator.  Maar als enige reporter kan je niet overal zijn en enkel de tijd hebben voor een song of twee is niet voldoende om er een oordeel over te vellen.

Een pluim ook voor de aan de camping geplaatste sigarenwinkel. De aankoop van een (heerlijke) grote sigaar ging gepaard met een gans professionele uitleg van de persoon die ze verkocht. Zeer aangenaam!

Tot slot nog een oproep aan de organisatie om af te stappen van de plastic bekertjes voor de editie van 2019, inclusief de frisdrank. Een festival van die grootte zal op haar eentje da afvalberg niet stuiten, maar mensen gaan wel naar huis met zo'n positief verhaal en oefenen dan weer ongewild invloed uit op anderen. 

Tot 2019 !